“Киэн туттар дьоммут: аҕалаах уол Слепцовтар”

“Киэн туттар дьоммут: аҕалаах уол Слепцовтар”
“Киэн туттар дьоммут: аҕалаах уол Слепцовтар”
“Киэн туттар дьоммут: аҕалаах уол Слепцовтар”
“Киэн туттар дьоммут: аҕалаах уол Слепцовтар”
“Киэн туттар дьоммут: аҕалаах уол Слепцовтар”
“Киэн туттар дьоммут: аҕалаах уол Слепцовтар”
“Киэн туттар дьоммут: аҕалаах уол Слепцовтар”
Фото: iltumen.ru
Нам улууһун Хатырык нэһилиэгэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннаһын түмэлигэр историческай наука кандидата, этнограф Платон Алексеевич Слепцов төрөөбүтэ 60 сылын уонна кини аҕата Алексей Иванович Слепцов төрөөбүтэ 100 сылын көрсөр “Киэн туттар дьоммут: аҕалаах уол Слепцовтар” диэн ахтыы киэһэ буолан ааста. Итиэннэ “А. И. Слепцов. Учуутал. Буойун. Интэлигиэн”, “Платон Алексеевич Слепцов”, “П.А. Слепцов. Научные труды. Публикации” кинигэлэр сүрэхтэннилэр.   Дьоро киэһэҕэ Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин Бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков , Нам улууһун баһылыга Александр Атласов , Нам улууһун Хатырык нэһилиэгин баһылыга Алексей Пинигин , М.К. Аммосов аатынан ХИФУ Хотугулуу-Илиҥҥи норуоттар култуураларын, тылларын институтун бырабыассара, филологическай наука доктора Гаврил Филиппов , М.К. Аммосов аатынан ХИФУ Хотугулуу-Илиҥҥи норуоттар култуураларын, тылларын институтун бырабыассара, култуура уонна фольклор хааппыдыратын салайааччыта Василий Илларионов , историческай наука доктора, Арассыыйа академиятын наукатын илиҥҥи салаатын Гуманитарнай чинчийии институтун, аҕыйах ахсааннаах хотугу норуоттар кыһалҕаларын археологияҕа үөрэтэр салаатын салайааччыта Розалия Бравина , М.К. Аммосов аатынан ХИФУ Хотугулуу-Илиҥҥи норуоттар култуураларын, тылларын институтун бырабыассара, култуура уонна фольклор хааппыдыратын бырабыассара Юрий Платонов , Емельян Ярославскай аатынан Саха Өрөспүүбүлүкэтин мусуойун салайааччыта Егор Шишигин , Гуманитарнай чинчийии уонна аҕыйах ахсааннаах хотугу норуоттар кыһалҕаларын институтун Г.П. Башарин аатынан мусуойун дириэктэрэ Пантелеймон Петров , Алексей Иванович Слепцов оҕолоро, сиэннэрэ, аймахтара уонна уола  Платон Алексеевич олоҕун аргыһа, кыыһа, сиэнэ, чугас доҕотторо, кэллиэгэлэрэ, биир дойдулаахтара кытыннылар.   Алексей Иванович Слепцов , Аҕа дойдуну көмүскүүр улуу сэрии кыттылааҕа, Албан аат III истиэпэннэх, Аҕа Дойду сэриитин II истиэпэннээх уордьаннарын кавалера, 40-чэ сыл устата оҕону, ыччаты үөрэххэ уһуйбут педагогическай үлэ бэтэрээнэ, 7 оҕо тапталлаах аҕата. 1917 сыл олунньу 27 күнүгэр, Нам улууһун Түбэ нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Аҕата Слепцов Иван Ильич Түбэ нэһилиэгин Арҕаа Бадам аҕа ууһун киһитэ. Ийэтэ Соловьева Марфа Даниловна Дүпсүн улууһун Баатаҕай нэһилиэгиттэн төрүттээх.   Кини уола, Платон Алексеевич , өрөспүүбүлүкэ дьоно-сэргэтэ бука бары киэн туттар дьоммут Максим Кирович Аммосов, Илья Егорович Винокуров олохторун чинчийэргэ үгүс сыратын уурбут, Хотугулуу-Илиҥҥи Федеральнай университет доцена, историческай наука кандидата, этнограф, “Саха Өрөспүүбүлүкэтин орто уонна орто анал үөрэхтээһинин туйгуна”, “Гражданскай килбиэн” бэлиэ хаһаайына, Нам улууһун уонна Хатырык нэһилиэгин бочуоттаах гражданина.   Платон Алексеевич аҕатын Алексей Иванович туһунан суруйбут “Учуутал, буойун, интэлигиэн. Алексей Иванович Слепцов” диэн кинигэтэ бу күн сүрэхтэннэ. Кинигэҕэ Алексей Слепцов уһулуччулаах учуутал, Ийэ дойдутун көмүскээбит буойун, холобур буолар саха норуотун интэлигиэнэ буоларын  оҕолоро, аймахтара, үөрэппит ыччаттара, үөлээннээхтэрэ, биир дойдулаахтара кини сырдык аатын, үлэтин үрдүктүк сыаналаан, киэн тутта суруйбут иһирэх ахтыылара киирбиттэр.   Ил Түмэн спикерэ Александр Жирков Платон Алексеевич Слепцов аатын-суолун ахтар түмсүү улахан суолталааҕынан бэлиэтээтэ. Бастакынан, кини төрөөбүтэ 60 сыла, иккиһинэн, сүрдээх үчүгэй кинигэ таҕыста.   Спикер Платон Слепцов “Учуутал, буойун, интэлигиэн. Алексей Иванович Слепцов” кинигэтин ураты айымньы быһыытынан сыаналаата уонна олорон ааспыт дьон туһунан ахтыылары суруйуу литература туспа жанра, ылбычча кыайтарбатын эттэ. “Ахтыы эрдэ суруллубут айымньыларга сиэттэрэн, ис хоһоонун, тутулун, хаартыската ханан киириэхтээҕэр тиийэ ыйыллан суруллар. Оттон Платон Алексеевич ахтыыта олох ураты”, ­-- диэтэ Ил Түмэн спикерэ – “Ахтыытыгар аҕатын эрэ туһунан буолбакка, оччотооҕу кэми бэйэтэ хайдах ылынарын, өйдүүрүн суруйбут, Аҕа дойду сэриитин иннинэ олорбут дьон олоҕун, сэбиэскэй былаас олохтонуутун саҕана бастакы холкуостар, бастакы үөрэхтээһин, бастакы оскуолалар аһыллыылара, сэбиэскэй интэлигиэнсийэ үөскээһинин олох уратытык сырдаппыт”.   “А. И. Слепцов. Учуутал. Буойун. Интэлигиэн” кинигэҕэ П.А. Слепцов саха дьоно Аҕа дойду сэриитигэр бараллара, онно хайдах сылдьаллара, сэриини кинилэр хайдах ылыммыттарын, кыһалҕаларын омуннаабакка, героизмынан киэргэппэккэ, аҕатын Алексей Иванович уонна кини саастыылаахтарын кэпсээннэригэр олоҕуран, архыып докумуоннарын ырытан, суруйан хаалларбыт.   “Платон Слепцов аҕатын туһунан кэпсиэм, суруйуом диэн кэнники саныыра. Кэлин, түмсүүлэргэ биһиэхэ элбэхтик “аҕам туһунан” диэн кэпсиир буолбута. Ону сэҥээрдэхпитинэ сүрдээҕин үөрэрэ уонна киэһэни быһа кини туһунан кэпсэтэрбит”, ­-- диэн Платон Слепцов туһунан Александр Жирков аҕынна.   Ил Түмэн спикерэ “П.А. Слепцов. Научные труды. Публикации”научнай үлэлэрин хомуурунньугар киирбит Платон Алексеевич үлэлэрин судургу үлэлэр буолбатахтарын, кини устудьуон буолуоҕуттан научнай үлэһит буолабын диэн быһаарыммытын бэлиэтээтэ.   “Учуонай буолбакка, хара маҥнайгыттан бэйэтин этнограф быһыытынан көрөр этэ”, ­-- диэн Александр Николаевич эттэ уонна Ленинград куоракка этнограф Рудольф Фердинандович Итс кафедратыгар үөрэнэн, чаҕылхайдык бүтэрбитин туһунан кэпсээтэ -- “Ол кэмҥэ сүрдээх чаҕылхай ыччаттар бүтэрэн кэлбиттэрэ, Екатерина Дьяконова-Романова , Платон Слепцов , Петр Васильев кэлэн үлэлээн, Саха сиригэр саҥа этнографическай оскуоланы төрүттээбиттэрэ. Оскуола күн бүгүҥҥэ диэри саха этнографическай наукатыгар бэйэтин суолун, кыаҕын ыһыктыбакка сылдьар”.   Александр Жирков хомуурунньукка Платон Слепцов “Семья и семейная обрядность у якутов (XIX в. – начало XX в.)” диэн диссертацията киирбитин чорботто: “Ыал буолуу хайа баҕарар омук олоҕун төрдө, Платон Алексеевич ону хабан ылан, киһи аймах кэҥиир-уһуур, үксүүр-тэнийэр төрүөтүн үөрэппитэ. Кэлин ити тиэмэҕэ үлэлиэн баҕалаах киһи кини суруйуута суох сатаммат гына суруйбута”.   Маны таһынан, Платон Слепцов үлэлэрин бэлиэтээн, Александр Жирков кини өрөспүүбүлүкэ чулуу уолаттарын Максим Кирович Аммосовы, Илья Егорович Винокуровы үөрэппитин бэлиэтээтэ. Манна Платон Алексеевич М.К. Аммосов туһунан суруйууларыгар биир дойдулааҕым диэн буолбакка, кини туһунан интэриэһэ быдан дириҥ этэ. Өрөспүүбүлүкэбит судаарыстыбаннаһын олохтонуутун саҕалаабыт дьону төһө кыалларынан дириҥник үөрэтэн, ааттарын-суолларын үйэтитэн, силистэрин-мутуктарын нүөлсүтэн, кинилэри чэгиэн, үчүгэй, силигилии үүнэ турар Аал Лук Мас курдук оҥортоон таһаарыахтаахпыт. Хайа да көлүөнэ бэйэтин иннинээҕи көлүөнэтин сыаналыыр буоллаҕына, кэлэр көлүөнэни олорго сөҕөр-махтайар уонна олорго тардыһар гына иитэн таһаарыахтаах.   “Биһиэхэ, сахаларга сороҕор биллэр дьоммутун, чулуу уолаттарбытын улуустарынан үллэстээччибит. Оннук биирдии алааһынан өрөспүүбүлүкэ, норуот тумус туттар дьоннорун үллэстэн өрө тутарбыт куһаҕан быһыы”, ­­-- диэтэ спикер. Платон Слепцов суруйууларыгар Илья Егорович Винокуров, Маским Кирович Аммосов олус мөккүөрдээх түгэннэргэ киирэн, сүрдээх кыахтаахтык, дьоһуннаахтык тахсыбыттарын киллэрбитин Ил Түмэн спикерэ сыаналаата. “Платон Алексеевич кэнэҕэс дьон киэн тутта ааҕалларыгар кыһаллара сүрдээх арылхайдык көстөр. Кини айымньыларын ааҕар киһи сэниэ-кыах ылар уонна бэйэтин санаатын күүһүрдэр”, -- диэтэ Александр Жирков .   Ил Түмэн пресс-сулууспата  
 
По теме
По поручению прокуратуры республики прокуратура г. Якутска провела проверку по размещенной в сети «Интернет» информации о недостаточном оснащении ГАУ РС (Я) «Поликлиника № 1» медицинскими изделиями.
28 марта состоялась рабочая встреча главы Якутии с ректором АНО "Университет Национальной технологической инициативы 2035", генеральным директором Фонда поддержки проектов Национальной технологической инициативы Вадимом Медведевым,
ГТРК Саха
4.jpg - Мирнинский район В 2023 году на территории Якутия зарегистрировано 123 дорожно-транспортных происшествия с участием несовершеннолетних, в результате которых 1 ребенок погиб, 139 детей получили травмы.
Мирнинский район
Фотофакт: Историк Пантелеймон Петров на открытии выставки со своей первой учительницей - ИА SakhaLife.Ru Кандидат исторических наук Пантелеймон ПЕТРОВ со своей первой учительницей Варварой Сергеевной ЗВЕРЕВОЙ на открытии своей выставки, посвященной 75-летию учёного, эксперта по истории города Якутска.
ИА SakhaLife.Ru